ความเป็นมาของโครงการ
สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอเจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ได้ทรงเล็งเห็นความสำคัญและปัญหาของการพัฒนาการศึกษาวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์ของประเทศไทยให้ได้ระดับมาตรฐาน จึงได้ประทานเงินส่วนพระองค์ให้สมาคมวิทยาศาสตร์แห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ ดำเนินการจัดตั้งมูลนิธิส่งเสริมโอลิมปิกวิชาการและพัฒนาวิทยาศาสตร์ศึกษา ในพระอุปถัมภ์สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอเจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ (สอวน.) ทั้งทรงรับเป็นองค์ประธานมูลนิธิในขณะนั้นด้วย ซึ่งปัจจุบัน สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเป็นองค์ประธานมูลนิธิ สอวน.  เพื่อสนองพระดำริขององค์ประธานมูลนิธิและเพื่อประโยชน์ของประเทศชาติในระยะยาว มูลนิธิ สอวน. จึงได้จัดทำโครงการส่งเสริมโอลิมปิกวิชาการและพัฒนามาตรฐานวิทยาศาสตร์ศึกษาขึ้น โดยมุ่งเน้นไปที่กลุ่มนักเรียนที่มีความพร้อมที่จะเรียนรู้ก่อนรวมถึงการพัฒนาวิธีการสอนและพัฒนาทัศนคติของครูผู้สอนทางด้านวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์ด้วย แล้วจึงขยายผลต่อไป

วัตถุประสงค์
1. เพื่อให้เยาวชนไทยที่จะไปแข่งขันโอลิมปิกวิชาการได้รับการเตรียมความพร้อมทั้งภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติอย่างเต็มที่ สามารถเข้าร่วมการแข่งขันกับเยาวชนจากนานาประเทศอย่างมั่นใจ และประสบความสำเร็จจากการแข่งขันได้มากยิ่งขึ้น
2. เพื่อขยายจำนวนนักเรียนให้ได้มีโอกาสเข้ารับการฝึกอบรมในโครงการโอลิมปิกวิชาการมากยิ่งขึ้น
3.เพื่อเพิ่มจำนวนของอาจารย์วิทยาศาสตร์และอาจารย์คณิตศาสตร์ที่มีศักยภาพและมีความพร้อมที่จะช่วยในการพัฒนาการเรียนการสอนในระดับโรงเรียนให้ได้มาตรฐานในระดับประเทศ
4. เพื่อส่งเสริมให้มีการนำประโยชน์ที่ได้จากการดำเนินโครงการโอลิมปิกวิชาการมาพัฒนาและปรับปรุงหลักสูตรวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์ให้ได้ระดับมาตรฐานสากล
5. เพื่อให้ได้หลักสูตรพิเศษที่สามารถนำไปใช้คัดเลือกนักเรียนที่ดีเด่นจริงๆ เข้าศึกษาในมหาวิทยาลัยในประเทศต่อไปในอนาคต

วิธีดำเนินการ
จัดตั้งศูนย์ สอวน. ระดับภูมิภาคเพื่อคัดเลือกนักเรียนเข้าค่ายฝึกอบรมโอลิมปิกวิชาการ ค่ายที่ 1 ในเดือนตุลาคม และค่ายที่ 2 ในเดือนมีนาคม เพื่อคัดเลือกให้ไปเข้าค่ายที่ 3 4 และ 5 ที่ศูนย์ส่วนกลางในกรุงเทพฯ และเข้าร่วมการแข่งขันโอลิมปิกวิชาการในระดับนานาชาติ ตามลำดับ

คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้รับมอบหมายจากมูลนิธิ สอวน. ให้เป็นศูนย์ สอวน. ระดับภูมิภาค ภายใต้ชื่อ ศูนย์ สอวน. มหาวิทยาลัยขอนแก่น รับผิดชอบดำเนินโครงการใน 10 จังหวัดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ได้แก่ ขอนแก่น กาฬสินธุ์ อุดรธานี มหาสารคาม หนองคาย เลย สกลนคร หนองบัวลำภู ร้อยเอ็ด และบึงกาฬ โดยจะดำเนินการจัดอบรมใน 5 สาขาวิชา ได้แก่ ฟิสิกส์ เคมี ชีววิทยา คณิตศาสตร์ และคอมพิวเตอร์
ปัจจุบันศูนย์ สอวน. มหาวิทยาลัยขอนแก่น มีโรงเรียนในเครือข่าย ดังนี้
     โรงเรียนขอนแก่นวิทยายน จ.ขอนแก่น
     โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยขอนแก่น (ศึกษาศาสตร์) จ.ขอนแก่น
     โรงเรียนกาฬสินธุ์พิทยาสรรพ์ จ.กาฬสินธุ์
     โรงเรียนสารคามพิทยาคม จ.มหาสารคาม
     โรงเรียนอุดรพิทยานุกูล จ.อุดรธานี
     โรงเรียนปทุมเทพวิทยาคาร จ.หนองคาย
     โรงเรียนสกลราชวิทยานุกูล จ.สกลนคร
     โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จ.สกลนคร
     โรงเรียนหนองบัวพิทยาคม จ.หนองบัวลำภู
     โรงเรียนเลยพิทยาคม จ.เลย
     โรงเรียนร้อยเอ็ดวิทยาลัย จ.ร้อยเอ็ด
และมูลนิธิ สอวน. สพฐ. และ สสวท. ได้ร่วมมือกันจัดตั้งโครงการศูนย์โรงเรียนขยายผล ทำให้สามารถจัดอบรม ค่ายที่ 1 เพิ่มได้อีกใน 4 สาขา ได้แก่
     สาขาวิชาฟิสิกส์ โรงเรียนขอนแก่นวิทยายน จ.ขอนแก่น
     สาขาวิชาเคมี โรงเรียนสารคามพิทยาคม จ.มหาสารคาม
     สาขาวิชาชีววิทยา โรงเรียนอุดรพิทยานุกูล จ.อุดรธานี
     สาขาวิชาคณิตศาสตร์ โรงเรียนร้อยเอ็ดวิทยาลัย จ.ร้อยเอ็ด
ในปี 2559 ได้มีการเปลี่ยนแปลงศูนย์อบรมค่ายที่ 1 ของสาขาชีววิทยาและสาขาเคมี จากคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น เป็น โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ (จ.สกลนคร) และโรงเรียนกาฬสินธุ์พิทยาสรรพ์ (จ.กาฬสินธุ์)